Websites ziekenhuis niet echt toegankelijk

Websites van Nederlandse ziekenhuizen zijn niet toegankelijk voor mensen met een functiebeperking. Dat betekent dat een kwart van de Nederlanders online geen afspraak kan maken of medische informatie kan verzamelen en doorgeven.

Dat blijkt uit een grootschalig onderzoek naar de websites van alle 80 Nederlandse ziekenhuizen door het bedrijf Cardan Technobility, dat gespecialiseerd is in digitale toegankelijkheid. Met de resultaten heeft samenwerkingspartner Proud Nerds – gespecialiseerd in digitale oplossingen – de nieuwe website www.access.denied.nu gebouwd. Daarop zijn de scores van elk ziekenhuis terug te vinden.

De onderzoekers hebben de websites getoetst aan de internationale richtlijnen voor toegankelijkheid, de zogeheten Web Content Accessibility Guidelines (WCAG). Zij onderzochten 29 criteria voor de toegankelijkheid van mensen met een visuele-, auditieve-, cognitieve- of fysieke beperking. Bijvoorbeeld of er ondertitels staan bij video’s voor slechthorenden, of teksten en koppen duidelijk leesbaar en goed zichtbaar zijn en of de navigatie om een afspraak te maken wel klopt.

Van de 80 onderzochte websites van ziekenhuizen is geen enkele volledig toegankelijk. Sterker nog, 47 van de sites voldoen niet eens aan de helft of meer van die criteria. Slechts één website van een ziekenhuis bleek uitsluitend voor auditief beperkten toegankelijk. De rest dus helemaal niet.

Volgens de onderzoekers zijn diverse ziekenhuizen goed op weg, maar toch scoren ze uiteindelijk een nul in het onderzoek. ,,Als je een afspraak wilt plannen op een website of nadere gegevens moet invullen en dat lukt niet door een toegankelijkheidsprobleem, dan scoor je een nul, want je haalt de finish niet. Dat is hetzelfde als wanneer je op een webshop je winkelwagen niet kunt afrekenen”, legt directeur Marijn van der Laan van Cardan uit.

In Nederland heeft 25 procent van de bevolking een functiebeperking. Dat varieert van slechtziend tot slechthorend, van dyslexie tot autisme en van fysieke belemmeringen tot gevoeligheid voor beelden en geluiden. Daarom zijn de onderzoekers zo geschrokken van de uitkomsten. Die duiden er namelijk op dat een hoop mensen niet mee kunnen doen in de maatschappij. ,,Bijna alles gaat tegenwoordig via digitale loketten. Dat geldt zeker voor ziekenhuizen, waar je bijvoorbeeld online afspraken moet maken. Onder meer voor bloedafname. Iedereen heeft het recht om digitaal mee te doen. De overheid heeft dit zelfs vastgelegd in de wet. Dan is het vreemd dat iedereen de mond vol heeft van digitale toegankelijkheid, maar dit niet voldoende faciliteert”, zegt Van der Laan.
Job de Man van Proud Nerds: ,,Ziekenhuizen vinden het heel belangrijk om digitaal toegankelijk te zijn en om te voldoen aan de WCAG-criteria. Als ze niet door de test komen ligt de prioriteit dus niet zo hoog of zijn ze zich niet bewust van wat er allemaal bij komt kijken. Als specialist in het ontwikkelen van toegankelijke websites helpen we de ziekenhuizen graag op weg. Om te beginnen door de onderzoeksresultaten online openbaar beschikbaar te stellen.”
 

Hoe games mentale gezondheid bespreekbaar kunnen maken

Depressie komt veel voor onder jongeren, maar vaak krijgt deze doelgroep niet de hulp die ze nodig hebben. Boeken, beweging en andere depressiepreventieprogramma's behalen niet voor iedereen het beoogde resultaat. Met games bereik je mogelijk een ander deel van die doelgroep. Anouk Tuijnman co-ontwikkelde twee toegepaste videogames voor depressie bij jongeren en promoveert op 28 november aan de Radboud Universiteit.

Uit eerder onderzoek bleek dat er duidelijke grenzen zijn aan de effectiviteit van bestaande depressiepreventieprogramma's: verbeteringen aan die programma's haalden onvoldoende uit, en bereikten nog altijd niet alle jongeren effectief. Het onderzoek van Tuijnman richtte zich op de sociale context van depressie: ‘Er gebeurt veel bij jongeren op sociaal gebied. Vrienden worden steeds belangrijker, maar daarmee groeit ook de invloed van afwijzing op de mentale gezondheid,’ legt Tuijnman uit.

Games hebben unieke kenmerken: het is een mooie leeromgeving om te oefenen met gedrag zonder dat het consequenties heeft. 'Ook weten we dat iets dat vermakelijk en motiverend is, effectiever is. Dat is relevant, want veel bestaande programma's tegen depressie kunnen best saai zijn. De kans is groter dat de boodschap met games blijft hangen.’

Om die hypothese te testen werkte Tuijnman, samen met ontwikkelaars, aan een tweetal toegepaste videogames: Moving Stories en ScrollQuest. In ScrollQuest, een actiegame, werken vier spelers samen om monsters te verslaan en goud te verzamelen, terwijl ze reageren op verschillende sociale situaties in het verhaal van de game. Tuijnman liet vaders en zoons gezamenlijk de game spelen, om te kijken hoe ze reageerden op die situaties.

‘In het spel worden spelers afgewezen. We onderzochten of vaders hun zoons konden begeleiden in het omgaan met die afwijzing. Uit een eerste studie bleek dat de game succesvol gevoelens van afwijzing kon oproepen, en dat de aanwezigheid van vaders negatieve gevoelens kan verzachten. Maar een echt leermoment ontstond er nog niet. Een tweede studie liet zien dat als jongvolwassenen het spel alleen tegen andere spelers online speelden, ze zich ook afgewezen konden voelen, maar tegelijkertijd ook gemotiveerd waren om door te spelen. Ook vonden we verschillen tussen jongeren die meer of minder gevoelig waren voor afwijzing.’

In Moving Stories maken spelers zich zorgen dat Lisa, hun fictieve nichtje, depressief is. Spelers zitten samen met haar in een huis, en proberen haar te helpen. Ze krijgen verschillende opties voorgeschoteld om Lisa te helpen, waar de virtuele avatar dan weer feedback op geeft. Tuijnman: ‘Moving Stories lieten we door een hele klas spelen, en daarna organiseerden we een vragensessie met een ervaringsdeskundige voor de scholieren. We zagen dat deelname stigma rond mentale gezondheid op de middelbare school deels deed afnemen. Ook zagen we dat er gesprekken ontstonden tussen leerlingen over het onderwerp.’

Het is niet de bedoeling dat de twee games direct worden ingezet in hun huidige vorm, geeft Tuijnman aan. ‘Wil je dat goed doen, dan heb je meer budget en tijd nodig. ScrollQuest en Moving Stories geven ons echter wel waardevolle inzichten voor onderzoek en de praktijk. Ze bewijzen dat games veel potentie hebben voor de mentale gezondheid. Tuijnman, die nu verbonden is aan het Trimbos-instituut, kijkt in haar huidige onderzoek onder andere naar manieren om kinderen en jongeren te helpen een gezonde digitale balans te vinden in hun leven.

Subsidies voor medische uitdagingen

In een langdurige samenwerking combineren het Radboudumc en de Universiteit Twente (UT) hun expertise om technologische oplossingen te vinden voor medische uitdagingen. In het kader van het TURBO programma ontvangen elk jaar vier projecten met een onderzoeker van het Radboudumc en van de UT financiering om een nieuwe samenwerking te verkennen en de experimenten uit te voeren die nodig zijn om een gezamenlijk subsidievoorstel in te dienen. Benieuwd naar deze innovatieve onderzoeksprojecten die op weg zijn naar de markt?

Nieren zijn complexe organen in het menselijk lichaam die het bloed filteren. De 'filtereenheid', de glomerulus, produceert ongeveer 180 liter pre-urine per dag, dat door de nierbuisjes wordt geconcentreerd tot 1-2 liter per dag. Om nierziekten te bestuderen, maken wetenschappers momenteel gebruik van twee verschillende systemen: voor de glomerulus celkweken in vlakke lagen en voor de nierbuisjes 3D-celmodellen in holle vezels. In dit project gaan de onderzoekers van het Radboudumc en de UT een 3D-model voor de glomerulus ontwikkelen, dat kan aansluiten op het 3D-model van nierbuisjes. Door de combinatie van cellen te kweken op een specifieke buisvormige ondergrond, zal het systeem de natuurlijke toestand van de cellen in de glomerulus nabootsen, waarbij ook verschillen in druk en andere omstandigheden aan de verschillende kanten van de cellen meegenomen kunnen worden. De expertise van Radboudumc op het gebied van nieren en bestaande cellulaire modellen zal worden gecombineerd met de kennis van Twente op het gebied van cellulaire matrices en chips.

Inspanning met een hoog volume en hoge intensiteit kan het hart beschadigen door myocardschade en littekenvorming. Net als bij een hartinfarct stijgt bij veel mensen het troponinegehalte na inspanning. Een te hoge stijging van dit gehalte heeft vaak verband met hartschade en een verslechterde gezondheid. Op dit moment is er echter nog maar weinig bekend over de onderliggende cellulaire mechanismen van troponine-afgifte. Passier en Eijsvogels gaan een celsysteem opzetten om de effecten van inspanning op hartweefsel te simuleren en te onderzoeken. Dit celsysteem is gebaseerd is op menselijk hartweefsel en maakt gebruik van pluripotente stamcellen afkomstig van patiënten voor het genereren van cardiomyocyten. Hierdoor kan het platform ook patiënt-specifieke verschillen vastleggen. Een sterk punt van dit project is dat er niet alleen zeer innovatieve technologie wordt ontwikkeld, maar dat er - binnen het project - ook aandacht zal worden besteed aan hartfysiologie, waardoor het platform in de praktijk kan worden toegepast.

Malaria is wereldwijd een van de dodelijkste infectieziekten en wordt veroorzaakt door de parasiet Plasmodium falciparum. Binnen de complexe levenscyclus van de parasiet vormt het stadium in de menselijke lever een bottleneck voor de verspreiding en is daarmee een goede ingang voor interventie. Leverinfectie is echter moeilijk te onderzoeken en te modelleren omdat onder natuurlijke omstandigheden minder dan 100 cellen per proefpersoon worden geïnfecteerd en de infectie-efficiëntie in geavanceerde celculturen minder dan 1% is. Dit project combineert twee technologische innovaties: lever-op-een-chip modellen en het sorteren van cellen uit Twente en humaan malariaonderzoek en parasietproductie uit Nijmegen. Door deze expertises te combineren, kunnen de onderzoekers de interactie van de parasiet met de levercellen op niveau van enkele cellen bestuderen. Hiermee willen ze leren over de biologische processen in de leverfase van de parasiet en hoe deze processen beïnvloed kunnen worden om malaria en de verspreiding van malariaparasieten te voorkomen.

Wondgenezing in de plastische chirurgie is afhankelijk van de bloedtoevoer (perfusie) naar het geopereerde gebied. Dit is vooral belangrijk bij het herstel van brandwonden, van huidbeschadiging als gevolg van psoriasis en van operaties met een resulterende 'flap', zoals borstreconstructies. Twentse onderzoekers ontwikkelden al een beeldvormingsapparaat dat je vast kan houden dat de perfusie real-time kan monitoren. In dit project bundelen de onderzoekers hun krachten om het prototype van het handapparaat te optimaliseren voor gebruik in de operatiekamer of aan het bed, zodat er beter geïnformeerde beslissingen over de behandeling kunnen worden genomen. Dit zou leiden tot betere uitkomsten van de operaties en minder noodzaak tot om opnieuw te opereren. Dit project heeft het potentieel om technologie direct dichter bij de kliniek te brengen.

Deze subsidies worden toegekend in het kader van het TURBO-programma, waarbij TURBO staat voor 'Twente University RadBoudumc Opportunities', dat in 2017 van start is gegaan. Binnen dit programma ontvangen onderzoeksgroepen van de Universiteit Twente (TechMed Centre) en het Radboudumc een subsidie van €80.000 om te werken aan een innovatief idee dat zal leiden tot een subsidieaanvraag bij een externe subsidieverstrekker, zoals nationale of Europese fondsen en bedrijven binnen het domein van gezondheid en zorg.

Weegschaal van Withings helpt vroegtijdig diabetes op te sporen

Withings voegt een nieuwe weegschaal toe aan zijn assortiment. De Body Pro 2 is volgens het bedrijf in staat om vroege signalen van diabetes op te sporen. Daarvoor meet de weegschaal de elektrochemische geleiding van je huid.

Deze weegschaal is vooral bedoeld voor zorgverleners en niet om zelf zomaar in je badkamer te zetten. De diabetesfeature is een van de modules die moet helpen met het ‘beheersen van chronische aandoeningen’.

Eerste zorgaanbieder aangesloten op Mitz, de online toestemmingsvoorziening

Ruim 4000 Brabanders kunnen sinds 6 november hun eigen toestemmingskeuzes voor het delen van medische gegevens vastleggen en beheren in Mitz. Huisartsenpraktijk De Morgen in Uden is als allereerste zorgaanbieder aangesloten op Mitz. Samen met IT-partner Meditools heeft de huisartsenpraktijk de bestaande toestemmingen van haar patiënten overgezet. In de online toestemmingsvoorziening Mitz kunnen de zorgverleners toestemmingskeuzes van deze patiënten nu eenvoudig raadplegen.

Toestemming geven gebeurde tot nu toe op veel verschillende manieren en plaatsen. Steeds opnieuw, vaak anders en regelmatig handmatig. Gevolg: de patiënt heeft geen regie en overzicht over de eigen toestemmingskeuzes. Om het eenvoudiger en overzichtelijker te maken voor de gehele zorg is online toestemmingsvoorziening Mitz ontwikkeld.

Mitz is een gemeenschappelijke voorziening waar de toestemmingskeuzes van mensen in Nederland voor álle zorgsectoren kunnen worden vastgelegd. Eerder werden al contracten met softwareleveranciers getekend (link). Nu heeft er een succesvolle gecontroleerde livegang plaats bij huisartsenpraktijk De Morgen in het Noord-Brabantse Uden plaatsgevonden. Deze praktijk is met haar zorgapplicatie MediKIT de eerst aangesloten zorgaanbieder op Mitz.

UMCG beantwoordt vragen patiënten met hulp van AI

Het UMCG te Groningen zet kunstmatige intelligentie (artificial intelligence, afgekort AI) in om zorgverleners te helpen bij het beantwoorden van schriftelijke vragen van patiënten. Dit gebeurt in samenwerking met andere ziekenhuizen vanuit de EPIC Nederlandse Vereniging. Een AI-toepassing in het elektronisch patiëntendossier (EPD) leest de vraag van de patiënt en geeft een antwoordsuggestie. De zorgverlener krijgt het door AI gemaakte conceptantwoord, controleert het en past het waar nodig nog aan.

De verwachting is dat het de administratieve druk op artsen, verpleegkundig specialisten en andere zorgverleners flink kan verlagen.

Het UMCG is het eerste ziekenhuis in Europa dat de chatbot daadwerkelijk inzet in het schriftelijk contact met patiënten. Tijdens de proefperiode controleerden zorgverleners de door AI opgestelde antwoorden nauwkeurig.

Droginet weer in de problemen

De websites van Droginet, bekend van Koopjesdrogisterij, verkeren mogelijk in zwaar weer.

Het is momenteel niet meer mogelijk om bestellingen te plaatsen.

Volgens het Dagblad van het Noorden lijkt het bedrijf achter de webshops in zwaar weer te verkeren, hoewel op dit moment nog niet duidelijk is of dat ook het geval is.

Droginet werd in 2021 overgenomen door Strijder. Vorig jaar maakte het bedrijf nog bekend webshop Drogisterij.net over te nemen. Die webshop was vlak daarvoor failliet gegaan.

Geautomatiseerde surveillance van ziekenhuisinfecties

Het ondergaan van medische zorg kan soms leiden tot het oplopen van een zorg-gerelateerde infectie.

Een belangrijk onderdeel van preventie van deze zogenaamde zorginfecties is surveillance, het systematisch bijhouden en rapporteren van hoe vaak en bij welke patiënten een bepaalde infectie optreedt als gevolg van hun behandeling. De uitvoering van deze surveillance gebeurt nu veelal nog handmatig en is daarmee arbeidsintensief, duur, foutgevoelig en moeilijk schaalbaar.

Daarom wordt er al lange tijd gewerkt aan het automatiseren van deze surveillance, met als doel de werklast aanzienlijk te verminderen en de kwaliteit van de resultaten te verhogen. Om de implementatie van geautomatiseerde surveillance van zorginfecties in de ziekenhuizen te verbreden en versnellen, hebben het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en het UMC (Universitair Medisch Centrum) Utrecht, met financiering van ZonMw (Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie), een e-learning ontwikkeld. Deze is bedoeld voor zorgprofessionals, IT specialisten en managers die in hun eigen ziekenhuis of zorginstelling aan de slag willen met de implementatie van geautomatiseerde surveillance van zorginfecties.

Geautomatiseerde surveillance systemen maken gebruik van gegevens die eerder in elektronische ziekenhuisinformatiesystemen zijn vastgelegd. Met hulp van een gevalideerd algoritme worden deze gegevens geanalyseerd. Uit recent onderzoek is gebleken dat geautomatiseerde surveillance zorgt voor een hogere kwaliteit, een betere standaardisatie en meer dan 75 procent reductie van het aantal patiëntendossiers dat handmatig beoordeeld wordt. De bespaarde tijd kan worden besteed aan monitoring van meer surveillancedoelen ter verbetering van zorgkwaliteit in de ziekenhuizen of implementatie van int

MOBOTIX en Kepler lanceren intelligente sensor

Met NurseAssist introduceren MOBOTIX AG en Kepler Vision Technologies hun eerste gezamenlijke oplossing voor ouderen, ziekenhuizen en zorginstellingen.
 
De software van Kepler detecteert nauwkeurig mensen die vallen of het bed verlaten. In vergelijking met andere automatische systemen kan het aantal valse alarmen aanzienlijk worden verminderd. Als gevolg hiervan leidt de oplossing tot aanzienlijk verbeterde zorg voor ouderen, zieken en mensen die verpleging nodig hebben, terwijl de werkdruk op het personeel afneemt en de kostenefficiëntie toeneemt.

Het Nederlandse bedrijf Kepler Vision Technologies ontwikkelt unieke softwareoplossingen voor de gezondheidszorg op basis van kunstmatige intelligentie (AI). Hiermee monitort Kepler het welzijn van patiënten. De privacy van de patiënten blijft gewaarborgd, omdat er geen beelden worden opgeslagen en alleen het verplegend personeel wordt gewaarschuwd in geval van nood.

Technische oplossingen worden vaak gebruikt om incidenten te detecteren. Helaas geven ze in hun conventionele vorm vaak valse alarmen. Uit een casestudy van Kepler bij een Nederlandse aanbieder van ouderenzorg blijkt dat in een zorginstelling met 16 patiënten wekelijks ongeveer 1.500 alarmen werden gemeld door gangbare bewakingsoplossingen. In veel gevallen ging het echter om vals alarm, bijvoorbeeld door een vallend kussen, een fladderend gordijn of huisdieren die op het bed sprongen.
MOBOTIX en Kepler lanceren intelligente sensor die personeel in ziekenhuizen en zorginstellingen ontlast.

Publiekscampagne over toestemming voor delen medische gegevens

Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) start een publiekscampagne over het belang van het geven van toestemming voor het delen van medische gegevens. Zorgverleners mogen medische gegevens niet zonder toestemming van de patiënt met andere zorgverleners delen.

Met de campagne ‘Wij zorgen voor jou, zorg jij voor toestemming?’ informeert VWS inwoners van Nederland over de keuzemogelijkheden en hoe zij toestemming kunnen geven voor het delen van hun medische gegevens. Daarvoor is de website www.zorgvoortoestemming.nl in het leven geroepen en is er o.a. een radiocommercial te horen op de landelijke radio.

Iedere zorgverlener in Nederland houdt zelf een overzicht bij van de medische gegevens van de eigen patiënten of cliënten. De apotheker weet bijvoorbeeld welke medicijnen de patiënt slikt en het ziekenhuis heeft de uitslagen van het bloedonderzoek van de patiënt. Zonder toestemming van de patiënt kan een zorgverlener de medische gegevens niet met andere betrokken zorgverleners delen. En kan de behandelende arts het niet direct inzien. Met name in het geval van spoed is toegang – en dus de toestemming van de patiënt – van groot belang. Zo gaat er geen kostbare tijd verloren aan het opvragen van gegevens en hoeft de patiënt niet zijn eigen medische gegevens paraat te hebben.

Sinds de invoering van de Wet elektronische gegevensuitwisseling in de zorg (Wegiz) is het voor zorgverleners verplicht om medische gegevens elektronisch – dus niet via cd-rom of papieren dossiers – uit te wisselen. Het is daarbij essentieel dat dit veilig en betrouwbaar gaat. In de wet is vastgelegd dat voor een belangrijk deel van deze uitwisselingen een uitdrukkelijke toestemming van de patiënt nodig is.

Patiënten geven nu toestemming via een formulier, telefonisch of tijdens een afspraak met een individuele zorgverlener. Hierdoor hebben zowel de patiënt als de zorgverlener geen goed overzicht van welke toestemmingen aan welke zorgverlener gegeven is. Mitz, een landelijke online toestemmingsvoorziening, biedt hier uitkomst. Via Mitz kunnen mensen makkelijk hun toestemmingen regelen en beheren. Nog niet alle zorgverleners gebruiken Mitz. Veel zorgverleners sluiten zich de komende tijd aan. Het is belangrijk dat mensen alvast hun keuze registreren zodat zorgverleners die zich aansluiten bij Mitz, direct de toestemmingskeuze kunnen inzien.