Vidi-beurzen voor patiënt-specifieke nanodeeltjes en 3D-echografie

NWO heeft de jaarlijkse toekenningen van de Vidi-subsidies van 800.000 euro bekend gemaakt. Twee TU/e-ers krijgen de subsidie, beide van de faculteit Biomedische Technologie: Lorenzo Albertazzi en Richard Lopata. Albertazzi wil kankercellen aanvallen met patiënt-specifieke nanodeeltjes en Lopata ontwikkelt een 3D-echografietechniek voor patiënten die risico lopen op een scheuring van de aorta.

Lorenzo Albertazzi is universitair hoofddocent bij de faculteit Biomedische Technologie. Met behulp van de Vidi-subsidie wil Albertazzi kankercellen aanvallen met nanodeeltjes die gepersonaliseerd zijn voor de specifieke patiënt. Dit kan door de unieke patiënt-specifieke kenmerken van de kankercellen te bepalen en nanodeeltjes te creëren die daarop zijn afgestemd. Voor een precieze en effectieve therapie kun je deze deeltjes vervolgens ‘laden’ met medicijnen om ze zo naar de juiste plaats te sturen.

Dat is niet zo makkelijk, aangezien kankercellen erg lijken op gezonde cellen. Albertazzi focust op de zogeheten receptoren, eiwitten aan de buitenkant van de cel waarmee deze herkenbaar is voor de buitenwereld. Een gezonde cel die is getransformeerd in een kankercel zal het type en het aantal receptoren veranderen. Dit proces kan worden gebruikt om de tumorcellen te herkennen en om medicijnen specifiek aan de zieke cellen af te geven, terwijl de gezonde cellen minder door de medicijnen worden beïnvloed.

Het enige probleem is dat elke patiënt anders is en een andere verhouding heeft aan receptoren tussen gezonde cellen en kankercellen. Dat maakt het lastig om de nanodeeltjes goed te sturen. Het is daarom noodzakelijk om de receptordichtheid voor elke patiënt precies te bepalen. Albertazzi gaat dat doen met behulp van een nieuwe microscopietechniek: superresolutiemicroscopie. Daarmee wil hij het oppervlak van kankercellen visualiseren en op maat gemaakte nanodeeltjes ontwerpen. Uiteindelijk zal hij de werking van de nanodeeltjes testen in verschillende borstkankermodellen.

Richard Lopata, universitair hoofddocent bij de faculteit Biomedische Technologie, wil vroegtijdige ruptuur en onnodige operaties voorkomen bij mensen met aneurysmata – verwijde vaten – in de buikslagader. Een gescheurde aorta kan namelijk dodelijk zijn. De huidige behandeling kijkt naar de diameter van het bloedvat: is deze meer dan 5,5 cm, of groeit hij snel, dan wordt er normaliter geopereerd. Maar bij sommige patiënten scheurt het aneurysma bij een smallere diameter, terwijl andere aneurysmata stabiel blijven bij een veel grotere diameter. Daarom willen artsen kunnen voorspellen wie kans loopt dat de verwijding scheurt, en aan de andere kant welke patiënt voorlopig veilig is ondanks de verwijde aorta.