Technologie verlaagt zorgkosten dementie

Samenhangend met de vergrijzing in Nederland groeit het aantal mensen met dementie explosief. Van 250.000 patiënten in 2013 naar verwachting 500.000 mensen in 2050. Met het toenemende tekort aan zorgpersoneel en de bezuinigingen zijn oplossingen nodig om mensen met dementie goede zorg te blijven bieden. Het eHealth Research Center van de Universiteit Twente onderzoekt hoe technologische hulpmiddelen, zoals sensoren, touchscreens of spelletjes, patiënten kunnen helpen. Promovenda Nienke Nijhof analyseerde het gebruik van verschillende hulpmiddelen bij mensen met dementie. Nijhof: “Technologie kan patiënten veiligheid en ondersteuning bieden. Ik onderzocht of patiënten met deze hulpmiddelen langer zelfstandig zouden kunnen blijven wonen. Dit bespaart de gezondheidszorg per patiënt wel 800 tot 2.800 euro per maand. Ik pleit voor een opname van technologische hulpmiddelen in het zorgpakket zodat toepassing op brede schaal mogelijk is.”
Nijhof verrichtte kwalitatief en kwantitatief onderzoek bij vier verschillende technologieprojecten. Deze projecten vonden plaats bij patiënten in een verpleeghuis en patiënten die nog thuis woonden verspreid door Nederland. De resultaten van alle vier de eHealth toepassingen zijn positief. Nijhof: “Ze ondersteunen zowel het welzijn van de patiënten als de mantelzorgers (vaak familie). Ook zien we een verbetering in de zorgverlening terug.” Volgens de ondervraagde zorgverleners zorgt eHealth voor een extra paar ogen en oren die vertellen wanneer er een gevaarlijke situatie dreigt, die ze anders lastig hadden voorzien. Ten slotte kunnen patiënten vaak langer zelfstandig wonen door de inzet van technologie en dit leidt tot grote kostenbesparingen voor de gezondheidszorg.
De eerste toepassing die Nijhof onderzocht was een ‘touchscreen’. Patiënten raadpleegden hiermee bijvoorbeeld hun agenda, met daarin afspraken of herinneringen voor inname van medicijnen. Nijhof: “Aanvankelijk werd de mantelzorger soms wel dertig keer gebeld met eenzelfde (vergeten) vraag. De mantelzorger krijgt nu meer rust door het gebruik van de agenda op afstand.” Een tweede toepassing betrof een spel, ‘de Klessebessers’. Hierbij kregen patiënten in een verpleeghuis een film te zien of muziek te horen passend bij hun leeftijd of achtergrond. Herinneringen werden hierdoor geprikkeld. Sensoren, een derde technologie, registreerden afwijkende situaties op verschillende locaties in huis. Bijvoorbeeld iemand gaat ‘s nachts plots zeven keer naar het toilet in plaats van de gebruikelijke ene keer. De sensoren waarschuwen in dit geval automatisch de mantelzorger. Ten slotte onderzocht Nijhof een horloge dat het slaap- en waakritme meet van dementerenden in een verpleeghuissituatie. Hierop kunnen bepaalde situaties zoals het lopen van nachtrondes binnen een instelling worden aangepast.
Nijhof: “De technologie is uiteraard ter ondersteuning en kan nooit de persoonlijke zorg en aandacht helemaal overnemen. Zorg is en blijft mensenwerk.” Kanttekening is volgens Nijhof ook de techniek zelf, die zou nog gebruikersvriendelijker mogen. Zo werd het polshorloge bijvoorbeeld als te log en te groot beoordeeld. Ook pleit Nijhof voor kwantitatief vervolgonderzoek. “Inzet van een technologie is nog niet altijd structureel gefinancierd en staat in sommige gevallen nog in de kinderschoenen. Het was daardoor nog niet mogelijk om op grote schaal onderzoek te doen.”